1. رمضان، ماه بهار و انس با قرآن
رمضان، ماهی است که در آن قرآن نازل شد. بنابراین، رابطه ویژه ای میان قرآن و ماه رمضان وجود دارد؛ یعنی همان گونه که در فصل بهار، عالم طبیعت و انسان، شادابی خاص و حیاتی دوباره پیدا می کند، رمضان نیز بهار قرآن است. دوستداران قرآن در این ماه بیش از پیش به قرآن نزدیک می شوند و با خواندن و یادگیری و فهمیدن معارف آن، به دل هایشان حیات مجددی می بخشند.
علی علیه السلام می فرماید: «کتاب خداوند تعالی را یاد بگیرید؛ زیرا قرآن، بهار دل هاست».
در رمضان، ماه انس با قرآن، باید ویژگی همدم بودن با قرآن را در خود ایجاد کنیم و رابطه تنگاتنگ و جدی با آن داشته باشیم؛ زیرا قرآن، کتاب کامل انسان سازی است، به گونه ای که همه برنامه ها و رموز تکامل را دربردارد. قرآن، سخن خدا است و عمل به آن، سبب پیروزی و رستگاری در دنیا و آخرت است.
هرگاه قرآن را بشناسیم، به عظمت نازل کننده آن پی ببریم و محتوایش را دریابیم، سپس با عشق، با آن ارتباط فکری و عملی برقرار کنیم، می توانیم ادعا کنیم که با قرآن انس گرفته ایم.
2. فضیلت و آثار تلاوت قرآن
الف) پاداش الهی
آنان که کتاب خدا را می خوانند، نماز را برپا می دارند و از آنچه ما روزی شان کرده ایم، پنهان و آشکار به فقیران انفاق می کنند، امید تجارتی دارند که هرگز زیان و زوال نخواهد یافت.(فاطر:29)
آیا تا به حال با خداوند معامله کرده اید؟ معامله ای که سرمایه آن، قرآن و نماز و انفاق است.
ب) شکوفایی ایمان
شکوفایی ایمان، با قرآن خواندن به دست می آید.
آیا می دانید که با خواندن آیه هایی از قرآن در روز، می توانیم ایمانمان را شکوفا سازیم.
ج) نورانیت و جلای قلب ها
خواندن قرآن، قلب های زنگار گرفته را جلا می دهد.
بیایید روزانه با خواندن چند آیه قرآن، زنگارهای قلب خود را شست وشو دهیم.
د) کفاره گناهان
قرآن خواندن، کفاره گناهان و سپر آتش و ایمنی از عذاب است.
با خواندن قرآن، خود را در برابر عذاب الهی ایمن سازیم.
ه) دوری از تنهایی
هر کس با خواندن قرآن انس گیرد، دوری برادران و دوستان، او را وحشت زده نمی کند.
سخن گفتن با خداوند، تو را از تنهایی نجات می دهد.
و) دوری از فقر
هر که قرآن بخواند، توانگری است که دیگر فقیر نمی شود.
با خواندن آیه های قرآن، خانه هایتان را منبع رحمت ها و ارزاق الهی کنید.
ز) سعه صدر و روشنی دل
بهترین ذکر و سخن، قرآن است. با قرآن است که سینه ها فراخ و درون ها روشن می شود.
بیایید در ماه رمضان، آرامش به دست آمده از قرآن خواندن را تجربه کنیم.
3. آداب تلاوت قرآن از زبان قرآن
خواندن قرآن آدابی دارد که در اینجا به برخی اشاره می کنیم:
ـ بدون وضو و طهارت نباید دست یا عضوی از بدن خود را به نوشته های قرآن برسانیم.
لا یَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ. (واقعه: 79)
قرآن را جز پاکان مس نمی کنند.
ـ پیش از خواندن قرآن، باید از شیطان رجیم و رانده شده به درگاه حق پناه برد.
فَإِذا قَرَأْتَ الْقُرْآنَ فَاسْتَعِذْ بِاللّهِ مِنَ الشَّیْطانِ الرَّجیمِ. (نحل: 98)
پس هنگامی که قرآن را می خوانی، از شیطان رانده شده به خدا پناه ببر.
ـ قرآن را با صدای نیکو و زیبا بخوانیم.
و رَتِّلِ الْقُرآنَ تَرتیلاً. (مزمل:4)
قرآن را به صورت شمرده و آرام بخوان.
دیگر آداب تلاوت قرآن
- فرستادن صلوات پیش و پس از خواندن قرآن؛
- نگاه کردن به کلمات و آیات قرآن هنگام تلاوت؛
- پوشیدن لباس پاکیزه، مسواک زدن و خوش بو کردن بدن پیش از تلاوت؛
- رو به قبله نشستن؛
- صحیح تلفظ کردن کلمه ها و جمله ها؛
- رعایت خضوع و خشوع هنگام تلاوت؛
ـ رعایت اخلاص هنگام تلاوت؛
- انتخاب مکان مناسب برای تلاوت؛
- گفتن «صَدَقَ اللّهُ الْعَلیّ الْعَظیم» در پایان تلاوت.
4. آداب شنوندگان آیه های قرآن
الف) تدبّر و تفکر در قرآن و توجه کامل به معانی آیه ها
اَفَلاً یَتَدَبَّرونَ القُرآن.(نساء:82)
آیا آنها در قرآن نمی اندیشند.
ب) سکوت و پرهیز از دیگر کارها
وَ إِذا قُرِیَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ. (اعراف:204)
هنگامی که قرآن خوانده شود، پس گوش فرا دهید و سکوت کنید. شاید مورد رحمت قرار گیرید.
ج) احترام قلبی نسبت به این کتاب آسمانی
5. قرآن، کتاب هدایت
قرآن، کتاب آسمانی و معجزه آخرین سفیر الهی حضرت محمد صلی الله علیه و آله و بزرگ ترین هدیه الهی برای انسان ها و گران بهاترین میراث پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در میان مسلمانان است. قرآن کتابی جامع و دربرگیرنده همه قوانین، حکمت ها و موعظه هایی است که برای هدایت انسان لازم است.
خداوند بزرگ، قرآن کریم را در آیه های گوناگون چنین توصیف می کند:
بی هیچ شکی قرآن، راهنمای پرهیزکاران است. (بقره:2)
آیا تاکنون اندیشیده اید که چرا قرآن، کتاب هدایت برای پرهیزکاران معرفی شده است؟ شاید سرّ این مطلب در این باشد که پرهیزکاران با دوری از گناهان، زمینه را برای هدایت پذیری فراهم کرده اند.
قرآن، هدایتی برای بشر است. (بقره:185)
خداوند بشر را آفرید و قرآن را برای هدایت و راهنمایی او فرستاد تا حجت بر همگان تمام شود.
بیایید با تأمل و تدبّر در آیات قرآن کریم و عمل به دستورهایش، در روز جزا شرمنده درگاه حق نباشیم.
قرآن راه حق و باطل را روشن می کند. (حجر:1).
بشر همواره در پی حقیقت و بازشناسی آن از باطل است. او می خواهد بداند حق کدام است و باطل کجاست؟ راه کدام است و چاه کجاست و چه سرمایه ای بالاتر از این کتاب آسمانی و چه میزانی دقیق تر از قرآن و چه فرقانی بهتر از کلام خدا.
قرآن با عظمت است. (حجر: 87)
به راستی قرآن، کتاب عظیمی است؛ چون از سوی پروردگار بزرگ آمده است. رمضان نیز از عظمت قرآن، عظیم شده است؛ زیرا ماه نزول قرآن است و چه زیباست که در ماه عظیم، کتاب آسمانی با عظمت را تلاوت کنیم و از دریای عظیم معارف آن بهره بریم!
همانا این قرآن، انسان را به راست ترین و استوارترین راه هدایت می کند. (اسراء:9)
آیا می خواهید در درست ترین و بهترین راه ها قدم بگذارید؟ اگر پاسختان مثبت است، در قرآن بیندیشید و به آن عمل کنید.
شفای دل و رحمت الهی برای اهل ایمان است. (اسرا: 82)
برای دل زنگار گرفته ام، شفا می خواهم و به رحمت الهی امید دارم. در عین حال، زمزمه ای آسمانی در گوشم می پیچد که شفای دل بیماران و رحمت و بخشایش الهی در قرآن است. بیایید به امید دست یابی به رحمت الهی و درمان قلوب آلوده به گناه، قرآن بخوانیم.
سوگند به قرآنی که بیانش حکیمانه است. (یس:20)
به راستی از حکیم، جز سخن حکیمانه می شنوید؟ قرآن، کلامی حکیمانه از سوی خداوند حکیم است. دریای حکمت و معرفت است، ولی تنها آنان که اهل حکمت و معرفتند، می توانند از این کلام جاودانه بهره ببرند.
این کتاب جز برای پند و نصیحت جهانیان نیست. (تکویر:27)
ای عزیز! نصیحت خدا را به گوش جان بپذیر و به آن عمل کن. قرآن بخوان و در آن بیاندیش که بهترین نصیحت از سوی بهترین ناصحان است.
قرآن، روشن کننده حقیقت هر چیزی است. (نحل:89)
هنگامی که فتنه ها همچون تاریکی های شب همه جا را فرا گرفته است، برای رستگاری و نجات به قرآن پناه ببرید.
قرآن مایه هدایت و رحمت برای نیکوکاران است. (لقمان:2)
اگر می خواهید هدایت و رحمت الهی شامل حالتان شود، پس چرا نیکی و احسان نمی کنید؟ خداوند وعده داده است که هدایت و رحمت قرآن شامل نیکوکاران می شود.
قرآن مایه هدایت و رحمت برای مؤمنان است. (نمل:2)
ای مؤمنان! ای کسانی که ایمانتان به مرحله عمل و ظهور رسیده و قلبتان با زبانتان یکی است، برشما باد بشارت خداوند که هدایت و رحمت الهی شامل حالتان خواهد شد.
قرآن یادآوری است برای آنان که از خدا می ترسند. (طه:3)
گاهی هوای نفس، انسان را به وادی غفلت می کشاند و حقیقت را غبارآلود جلوه می دهد. گاهی لشکریان شیطان، سربازان رحمانی نفس را فریب می دهند و این خداترسانند که با توسل به قرآن از این خطر بزرگ رهایی می یابند.
این قرآن، بشارتی برای مسلمانان است. (نحل:89)
ای مسلمانان! نزول قرآن در رمضان بر شما بشارت باد. راه را باز کنید، فرشته های نیکوکار کتاب آسمانی قرآن را در صحیفه هایی ارجمند برای شما به ارمغان می آورند. لطف الهی شامل حالتان شده و این کتاب گران قدر را برای شما فرستاده است. پس در گرامی داشت این لطف الهی بکوشید.
6. انس معصومین علیهم السلام با قرآن
الف) پیامبراعظم صلی الله علیه و آله
توجه آن حضرت به خواندن قرآن ـ به ویژه در دل شب ـ به قدری بود که حتی حالت بیماری و تب نیز مانع آن نمی شد. بنا بر روایتی، هنگامی که یکی از اصحاب، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را سخت بیمار دید و جویای حال حضرت شد، ایشان پاسخ داد: «این بیماری مانع آن نشد که شب گذشته سی سوره را بخوانم» هنگامی که آن صحابی عرض کرد: این تلاش در عبادت برای چیست؟ حضرت پاسخ داد: «آیا نباید بنده شکرگزاری باشیم؟»
ب) حضرت علی علیه السلام
حضرت علی علیه السلام بسیار قرآن می خواند، ولی تنها به تلاوت ظاهر آیه های قرآن قناعت نمی کرد. او به قدری با قرآن مأنوس بود که حتی وقتی شمشیر کینه مفسدان بر سرش فرود آمد، اندکی از خاک محراب را روی زخم سر ریخت و این آیه را خواند: «ما شما را از خاک آفریدیم و در آن باز می گردانیم و بار دیگر نیز شما را از آن بیرون می آوریم».
همه جنبه های زندگی حضرت علی علیه السلام در ظاهر و باطن با قرآن هماهنگ بود، به گونه ای که طرف داران حق، او را «قرآن ناطق» خواندند.
ج) امام سجاد علیه السلام
امام سجاد علیه السلام فرمود:
اگر همه انسان هایی که در میان مشرق و مغرب هستند، بمیرند، چون قرآن با من باشد [از تنهایی]، هراس ندارم.
شیوه آن حضرت چنان بود که هنگام تلاوت سوره حمد، وقتی به آیه «مالک یوم الدین» می رسید، آن قدر آن را تکرار می کرد که نزدیک بود روح از کالبدش بیرون رود.
د) امام رضا علیه السلام
آن حضرت در هر سه روز، یک بار همه قرآن را می خواند و می فرمود:
اگر خواسته باشم، می توانم در کمتر از سه روز قرآن را ختم کنم، ولی هرگز به هیچ آیه ای نمی رسم مگر اینکه در معنی آن می اندیشم و درباره اینکه در چه موضوع و چه وقت نازل شده است، فکر می کنم. از این رو، در هر سه روز یک بار همه قرآن را تلاوت می کنم.
7. سیره علمای دینی در انس با قرآن
الف) شیخ مفید رحمه الله
شیخ مفید شب ها اندکی می خوابید و بیشتر به نماز و مطالعه یا تلاوت قرآن مجید می پرداخت.
ب) میرداماد رحمه الله
محدث قمی می نویسد: «میرداماد قرآن مجید را بسیار تلاوت می کرد، به گونه ای که یکی از افراد مورد اعتماد برای من نقل می کرد که هر شب، پانزده جزء قرآن می خواند».
ج) شیخ انصاری رحمه الله
عبادت هایی که وی از سن بلوغ تا آخر عمر به آن می پرداخت، گذشته از فرایض، خواندن یک جزء قرآن، به جا آوردن هر روزه نماز جعفر طیار، خواندن زیارت جامعه و عاشورا بود.
د) علامه طباطبایی رحمه الله
شب های ماه رمضان را تا صبح بیدار بود. مقداری مطالعه می کرد و بعد به دعا و خواندن قرآن، نماز و ذکر می پرداخت.
ه) امام خمینی رحمه الله
در شبانه روز به ویژه هنگام نماز شب، به تلاوت قرآن می پرداخت و در هر فرصتی که به دست می آورد، مشغول تلاوت قرآن می شد.
یکی از یاران نزدیک ایشان در این زمینه چنین می گوید:
امام هر روز مقید بودند چند صفحه قرآن بخوانند. ایشان معتقد بودند که خواندن قرآن و انس با قرآن، توفیق انسان را زیاد کرده و ایمان انسان را قوی می سازد. ایشان حتی در روزهای آخر عمر شریفشان و شب پیش از عمل جراحی نیز خواندن قرآن و نماز شبشان را ترک نکردند.
و) میرزای شیرازی
در شرح احوال این عالم ربانی آورده اند که ایشان، بیشتر آیه های قرآن و دعاهای ماه مبارک رمضان و زیارت ها را از حفظ می خواند. به سبب رقت قلب، همواره اشک از چشمانش سرازیر بود.
8. قرآن در رهنمودهای رهبر معظم انقلاب
پیروزی انقلاب اسلامی، قرآن را به ما باز گرداند و راه قرآن را به روی ما باز کرد و ما باید عقب ماندگی های خود را در فراگیری جامع این کتاب الهی جبران کنیم و علاوه بر متن قرآن، با ترجمه آن نیز کاملاً آشنا شویم.
انس با قرآن، معرفت اسلامی را در ذهن ما، قوی تر و عمیق تر می کند.
در کشوری که بر اساس اسلام اداره می شود، همه مردم باید قادر به خواندن درست قرآن کریم باشند.
بدبختی جوامع اسلامی، به خاطر دوری از حقایق و معارف قرآن است.
انس با قرآن؛ یعنی قرآن را خواندن و باز خواندن و در مفاهیم قرآنی تدبّر کردن و آنها را فهمیدن.
همین آیات قرآنی است که توانست در روزگاری، انسان هایی را تربیت کند که با دنیای کفر و ظلمات بستیزند و همین معارف است که ملت بزرگ ما را وادار و مجهز کرد که با دنیای مدرن و ظالم جاهلیت قرن بیستم مقابله کند.
اگر در آیات قرآن تأمل کنیم، اراده ما قوی تر از این خواهد شد. استقامت ما نیز بیشتر خواهد شد.
9. جوانانِ الگو در قرآن
قرآن در راستای رسالت هدایتی وتربیتی خود، برای اندیشه و اخلاق فردی و اجتماعی جوانان، با بیان داستان هایی واقعی به ترسیم الگوهای مناسبی پرداخته است. اکنون به برخی الگوها اشاره می کنیم:
الف) حوزه فکر و اندیشه
یک ـ الگوی مبارزه با عقاید و افکار باطل
حضرت ابراهیم علیه السلام در جوانی به مبارزه با بت پرستی پرداخت. ابراهیم در مرحله نخست، از چیستی بت ها و مجسمه ها پرسید. سپس بت پرستان را به تقلید از پیشینیان خود و گمراهی متهم کرد و از آنان دوری جست.
دو ـ الگوی هدف داری
اصحاب کهف، جوانانی خدا باور بودند که حاضر نشدند از عقیده خود دست بردارند. جوانانی بودند که به پروردگارشان ایمان داشتند. شعارشان این بود: «پروردگار ما، پروردگار آسمان ها و زمین است و به جز او خدایی دیگر را نمی خوانیم.» اینان چنان در راه عقیده خود استوار بودند که حاضر نشدند با طاغوت زمان هم نوا شوند. پس شهر و دیار، خانه و خانواده و حتی ملک و حکومت را رها کردند و به غاری پناه بردند.
ب) حوزه اخلاق
یک ـ الگوی از جان گذشتگی
مصداق منحصر به فرد الگوی از جان گذشتگی، حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام است که حاضر شد در زمان خطر، به جای پیامبر در بستر وی بخوابد. خدواند در آیه 207 سوره بقره می فرماید: «بعضی از مردم کسانی هستند که جان خود را برای خشنودی خدا می فروشند».
در همین زمینه از شرکت آن حضرت در جنگ های طاقت فرسای صدر اسلام می توان یاد کرد.
دو ـ الگوی دانش اندوزی
حضرت موسی علیه السلام با آن مقام و عظمتش، از بنده ای از بندگان خدا خواست تا او را آموزش دهد. خداوند در قرآن کریم می فرماید:
موسی به او (خضر) گفت: آیا از تو پیروی کنم تا از آنچه به تو تعلیم داده شده و مایه رشد است به من بیاموزی. (کهف: 66)
معلم موسی در آغاز به دلیل ضرورت گنجایش علمی، از دادن پاسخ مثبت به او خودداری کرد، ولی با شرط پیشی نگرفتن موسی از استادش، پذیرفت که به وی آموزش بدهد.
سه ـ الگوی مبارزه با خواهش های نفسانی
حضرت یوسف، در اوج جوانی قرار دارد که کوره آتشین شهوت فوران می کند. زلیخا نیز زنی است که سیمایی زیبا دارد و همه زمینه ها برای کام جویی آنان فراهم است. با این حال، یوسف به دلیل ایمان قوی به خدا و ترس از آتش جهنم به خواهش زلیخا که بر اساس غریزه جنسی بود، پاسخ نداد.
چهار ـ الگوی طهارت و پاکی
خداوند، حضرت مریم را نشانه اعجاز و قدرت خود معرفی کرد و به دلیل پاکی و طهارتش و نیز ایمان وی به خدا، بر زنان دورانش برتری داد.
پنج ـ الگوی شرم و حی
در قرآن کریم، صفورا، دختر شعیب مظهر حیا معرفی شده است که در جریان برخورد موسی با وی (پیش از ازدواج) به آن اشاره شده است. قرآن کریم می فرماید:
یکی از آن دو دختر به سراغ او آمد و در حالی که با نهایت حیا گام برمی داشت، گفت: پدرم از تو دعوت می کند تا مزد سیراب کردن گوسفندان ما را به تو بپردازد. (قصص: 25)
شش ـ الگوی تسلیم و رضا
اسماعیل، پسر ابراهیم، الگویی است برای جوانانی که در مقام عبودیت خدا گام برمی دارند. ابراهیم مأمور شد تا فرزند خود را در راه خدا قربانی کند. اسماعیل آماده ذبح شدن بود و ابراهیم آماده ذبح کردن. ناگهان خداوند ندا داد: «تو خوب از آزمایش بیرون آمدی. ما از ذبح اسماعیل گذشتیم و او را جای گزین کردیم».
هفت ـ الگوی گذشت
برادران حضرت یوسف به او بدی کردند و نسبت به وی حسادت ورزیدند. همچنین با طرح نقشه ای، او را برای مدتی طولانی از یعقوب جدا کردند. با این حال، حضرت یوسف مراحل سخت را یکی پس از دیگری پشت سر نهاد و نه تنها انتقام نگرفت، بلکه با احترام به آنان گفت: «خدا شما را می بخشد».
10. دانشمندان و قرآن
یک ـ دیدگاه دانشمندان غربی درباره قرآن
الف) پروفسور واشنگتن ایرونیک (خاورشناس امریکایی)
قرآن، کتابی است که از حدود اقیانوس اطلس تا نهر کاشمر، مردم را زیر سایه همایون فر خود، سعادتمند نگه داشته است. قرآن، حاوی بالاترین مبادی و با ارج و سودمندترین آنها است.
ب) روبرستن سمیث (خاورشناس اسکاتلندی)
از بهترین لذت ها، تنها این است که پیامبر با قرآنش آمد، در حالی که این کتاب، نشانه ای از بلاغت و دستوری بر شرایع، نماز و دین در آنِ واحد است.
ج) لیبون (دانشمند فرانسوی)
در عظمت و جلال قرآن، همین بس که گذشت چهارده قرن از نزول آن، نتوانسته کوچک ترین خللی در آن ایجاد کند. اسلوب بیان و کلمات قرآن چنان تازه و شیرین است که گویی دیروز پیدا شده است.
د) آلبرت انیشتین (بزرگ ترین متفکر و فیزیک دان)
قرآن، کتاب جبر، هندسه یا حساب نیست، بلکه مجموعه ای از قوانین است که بشر را به راه راست، راهی که بزرگ ترین فلاسفه دنیا از تعریف و تعیین آن عاجزند، هدایت می کند.
ه) گولیت (دانشمند اروپایی)
قرآن با زیبایی های جاذبش، خوانندگانی را مجذوب خود می سازد و با فصاحت و بلاغتی که دارد، رغبت زایدالوصفی در خواننده خود، ایجاد می کند.
و) رنبورت (دانشمند اروپایی)
واجب است اعتراف کنیم که علوم طبیعی، فلکی، فلسفه و ریاضیات که از اروپا اوج گرفت، عموماً از قرآن اقتباس شده است. پس اروپا، شهری برای اسلام است.
ز) علی احمدکنود علمبو (نویسنده معروف هلندی)
تمام کتاب های آسمانی دست خوش تحریف شده اند جز قرآن کریم که از گزند تحریف مصون مانده و در هر عصر و زمانی می تواند کاروان بشریت را به سوی سعادت، رهبری فرماید.
ح) سنت هیلر(فرانسوی)
قرآن، سرود مذهبی، ستایش ایزدی، قانون مدنی، دعا، مناجات، وعظ، ارشاد، راه و رسم جنگ آوری، قصص و تواریخ است.
ط) دکتر ماردریل(فرانسوی)
اسلوب قرآن، اسلوبی ملکوتی و آسمانی است و مولود فکر بشر و مخلوق زمینی نیست. آنچه قرآن دارد، هیچ کتاب دیگری نخواهد داشت.
ی) تولستوی (فیلسوف بزرگ روسی)
قرآن، مشتمل بر تعلیمات و حقایق روشن، آشکار و سهل است که عموم افراد بشر از هر طبقه ای می توانند از آن بهره مند گردند.
دو ـ دانشمندان حافظ قرآن
الف) سیدبن طاووس
وی یکی از دانشمندان شیعی، از شاگردان خواجه نصیر طوسی و علامه حلی است که در یازده سالگی، تمامی قرآن را به خاطر سپرد.
ب) رودکی
شاعر سده چهارم که از نعمت بینایی بی بهره بود، در هشت سالگی، تمام قرآن را حفظ کرد.
ج) ابن سینا
ابن سینا، دانشمند نامی قرن پنجم هجری که در پزشکی، فلسفه و... سرآمد عصر خود بود، پیش از ده سالگی، قرآن مجید را حفظ کرد.
د) ناصرخسرو
ابومعین ناصرخسرو قبادیانی، شاعر، عارف، حکیم و نویسنده زبردست بود. وی در نه سالگی، قرآن و بسیاری از احادیث را حفظ کرد.
ط) آیت الله العظمی خویی
آیت الله العظمی خویی، در دوران پیری به حفظ قرآن مشغول شد.
ه) شهاب الدین سهروردی
این دانشمند شافعی که به ادبیات، بسیار عشق می ورزید، در ده سالگی، قرآن را حفظ کرد.
و) فخرالدین
ابراهیم بن شهریار ملقب به فخرالدین، در شمار شاعران و عارفان پیرو شیخ شهاب الدین سهروردی جای دارد. او در کودکی به جمع حافظان قرآن پیوست.
ز) انتاکی
داوودبن عمر انتاکی ملقب به بصیر از دانشمندان شیعی اوایل قرن یازدهم است. وی در کودکی حافظ قرآن شد و توانست در پزشکی و فلسفه شهرتی چشم گیر به دست آورد.
ح) فرزدق
این شاعر شیعی عصر بنی امیه، از اصحاب امام سجاد علیه السلام بود. پدرش او را در کودکی نزد حضرت علی علیه السلام آورد و گفت: فرزندم، شاعر است. امام علی علیه السلام فرمود: او را قرآن بیاموز که بهتر از شعر است. این سخن چنان در فرزدق اثر کرد که همه قرآن را به خاطر سپرد.
11. خواندنی هایی جذّاب از قرآن
زنان و دختران در قرآن:
ـ دختری که در محراب از سوی خدا برای او غذا آورده شد، حضرت مریم علیهاالسلام بود. (آل عمران:37)
ـ به مادر حضرت موسی، وحی شد. (قصص: 7)
ـ «آسیه»، زن فرعون و «مریم»، مادر عیسی علیه السلام ، دو زن نمونه قرآنی هستند. (تحریم: 11و12)
ـ سوره ای که درباره یک زن نمونه است، کوثر است.
ـ سوره ای که سفارش شده زن ها آن را بیشتر بخوانند، سوره نور است.
ـ زن ابولهب، هیزم کش آتش دوزخ است. (مسد: 4)
ـ از عفت و شیوه راه رفتن دختر حضرت شعیب در قرآن به نیکی یاد شده است. (قصص: 25)
ـ زنی که بدون پدر و مادر به دنیا آمد، «حوا» زن حضرت آدم علیه السلام بود. (نساء: 1)
ـ سوره سبا نام قومی است که حاکمش زنی به نام «بلقیس» بود. (نمل: 22 ـ 23)
ـ سوره ای که به معنای زن امتحان شده است، سوره ممتحنه است.
کودکان و نوجوانانی که نامشان در قرآن است:
ـ موسی علیه السلام ، کودکی که به دستور خدا برای نجات از شر دشمنان در صندوق گذاشته و به آب انداخته شد. (قصص: 7)
ـ عیسی علیه السلام ، کودکی که در گهواره سخن می گفت. (آل عمران: 46)
ـ فرزند لقمان، پسری که در قرآن، پدرش او را نصیحت کرد. (لقمان: 16 ـ 19)
ـ یوسف، کودکی که برادرانش او را به چاه انداختند. (یوسف: 15)
ـ فرزند نوح، پسری که از فرمان پدرش سرپیچی کرد و غرق شد. (هود: 43)
ـ ابراهیم علیه السلام ، پسری که برای عمویش از خدا طلب آمرزش و بخشش کرد. (انعام: 74)
ـ قابیل، پسری که برادرش را مظلومانه کشت. (مائده: 30)
ـ عیسی علیه السلام ، کودکی که بدون پدر به دنیا آمد. (آل عمران: 45 ـ 47)
اولین ها،آخرین ها و ترین های قرآنی
ـ بزرگ ترین سوره قرآن، بقره است.
ـ کوچک ترین سوره قرآن، کوثر است.
ـ بزرگ ترین آیه قرآن، آیه282 سوره بقره است.
ـ کوچک ترین آیه قرآن ـ به جز اوایل سوره ها ـ آیه «مدهامَّتان» است که در آیه 64 سوره الرحمان قرار دارد.
ـ اولین سوره نازل شده، سوره علق است.
ـ آخرین سوره نازل شده، سوره نصر است.
ـ بزرگ ترین کلمه قرآن «فَاَسقینا کُمُوه»است که در آیه 22 سوره حجر قرار دارد و 11 حرف دارد.
پیامبران در قرآن
ـ پیامبری که هم اکنون زنده است، حضرت عیسی علیه السلام است.
ـ پیامبری که زره می بافت، حضرت داوود علیه السلام بود.
ـ پیامبری که به سفر آسمانی رفت، حضرت محمد صلی الله علیه و آله بود.
ـ پیامبری که سحر جادوگران را باطل کرد، حضرت موسی علیه السلام بود.
ـ پیامبری که افراد کور را شفا می داد و مردگان را زنده می کرد، حضرت عیسی علیه السلام بود.
ـ پیامبری که دوازده پسر داشت، حضرت یعقوب علیه السلام بود.
ـ پیامبر کشتی ساز، حضرت نوح علیه السلام بود.
ـ پیامبری که بدون پدر به دنیا آمد، حضرت عیسی علیه السلام بود.
ـ پیامبرانی که پدر و پسر بودند، عبارتند از: ابراهیم و اسماعیل، ابراهیم و اسحاق، یعقوب و یوسف، داوود و سلیمان، زکریا و یحیی.
سوره ها
ـ توحید، نام سوره ای از قرآن است که از اصول دین به شمار می رود.
ـ حج، نام سوره ای است که یکی از فروع دین به شمار می رود.
ـ سوره حدید، نام یکی از فلزات است.
ـ سوره تین، نام میوه ای است که خداوند به آن سوگند خورده است.
ـ سوره دهر به معنای روزگار است.
ـ سوره لقمان، نام مردی دانشمند است.
ـ سوره جمعه، نام یکی از روزهای هفته است.
ـ سوره یاسین به قلب قرآن معروف است.
ـ سوره الرحمن، عروس قرآن است.
ـ سوره نمل دو بسم الله دارد.
12. کیفیت نزول قرآن (پرسش و پاسخ)
با توجه به آغاز نزول قرآن در 27 رجب، مبعث پیامبراعظم صلی الله علیه و آله ، آیه هایی که نزول قرآن در ماه رمضان را بیان می کنند چگونه تفسیر می شوند؟
درباره کیفیت نزول قرآن، آیه ها را دو گونه می توان دسته بندی کرد:
1. آیه هایی که بر نزول قرآن در شب قدر و ماه رمضان دلالت دارد، مانند:
شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ. (بقره: 184)
ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده است.
2. آیه هایی که بر نزول تدریجی قرآن در طول23 سال دلالت دارد، مانند:
وَ قُرْآنًا فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَی النّاسِ عَلی مُکْثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزیلاً. (اسرا:106)
و قرآنی [با عظمت] را بخش بخش] بر تو] نازل کردیم تا آن را به آرامی بر مردم بخوانی و آن را به تدریج نازل کردیم.
با توجه به این آیه ها، قرآن دو گونه نازل شده است:
یک نزول دفعی که در آن، حقیقت والا و بسیط قرآن به طور کلی در ماه مبارک رمضان بر قلب و جان پیامبر نازل شد؛ زیرا کسی که معلم و مربی بشر است، باید سر فصل ها و اهداف اساسی دعوت و پیام آسمانی را به طور کلی بداند.
نزول دوم که نزول تدریجی است، از 27 رجب با نازل شدن آیه های نخستین سوره علق آغاز شد و آن حقیقت بسیط و یک پارچه به تفصیل و در قالب الفاظ و کلمات بر پیامبر فرود آمد تا آن را به مردم تفهیم کند.
13 ـ رمضان، ماه نزول قرآن (پیام کوتاه)
ای دوست! با دهانی پاک، با دلی روشن و خاطری خداجوی به تلاوت قرآن بپرداز.
هنگامی که قرآن می خوانی، شمرده و با تأمل و اندیشه بخوان و تصور کن که در محضر خدایی و خداوند با تو سخن می گوید و تو را مخاطب آیات قرار می دهد.
اگر ماه رمضان است و قرآن می خوانی، بکوش تا کیفیت را بر کمیّت مقدم بداری. حساب صفحات و چند جزء قرآن را مکن. بیندیش که در آیه ها، خدای متعال چه گفته و چه خواسته است.
هرگز مباد که شیوه تلاوت و اسلوب قرائت، تو را از معنی و توجه به پیام های آیات باز دارد.
آن کس که قرآن بخواند؛ ولی دلش حالت خضوع پیدا نکند و قلبش رقت نیابد و در دل، اندوه نگیردش، شأن خداوند را کوچک کرده است.
قرآن، گنجینه گران بهای الهی است. مگر می شود کسی گنجینه ای را بگشاید، ولی ننگرد که در آن چیست و به چه کاری می آید؟
هرگز مباد از آنان باشیم که «حروف» قرآن را حفاظت کنیم، ولی «حدود» آن را ضایع سازیم.
باید «غبار نسیان» را با عطر تلاوت شست و زدود.
خانه هایتان را با نور قرآن روشن کنید و صدای قرآن و آهنگ روح نواز و جان بخش آن را در فضا بگسترید.
باید پیوسته در محضر قرآن بود و همچون شاگردی در مکتب استاد، از نکته ها و آموزه هایش درس ها آموخت.
14 ـ قرآن، پیام آسمانی (اشعار)
بانگ قرآن
| خوشا بانگ قرآن و آهنگ آن |
که جان و روان را کند شادمان |
| سراسر همه حکم پروردگار |
از او زنده راه و ره روزگار |
| همه حکم او را پذیرنده ایم |
خدا را ز جان و ز دل بنده ایم |
| جهان را نماید بهشت برین |
کلام خداوند جان آفرین |
| دلش روشن از نور ایمان بوَد |
هر آن کس که حامی قرآن بود |
| چو قرآن نباشد، تن من مباد |
بدین بوم و بر، زنده یک تن مباد |
| گروه فداکار ما زنده باد |
مسلمان بیدار ما زنده باد |
عترت نبُود جدا ز قرآن
| قرآن که پیام آسمانی است |
روشن گر راه زندگانی است |
| گوید سخن از همه زمان ها |
اندرز دهد ز داستان ها |
| گوید ز بهشت و از جهنم |
و از اول و انتهای عالم |
| گوید که به راه حق بکوشیم |
تا جام محبتش بنوشیم |
| گوید به عمل چگونه باشیم |
تا بر دگران نمونه باشیم |
| گوید چه کنیم و چیست راهش |
تا ما نشویم اهل آتش |
| یک راه بود، نه راه دیگر |
راهی که نشان دهد پیمبر |
| یعنی به طریق عشق و ایمان |
عترت نبود جدا ز قرآن |
| آنان که محمدی مرامند |
زهرا و دوازده امامند |
| ماییم همه مطیع آنان |
هم حافظ و پاسدار قرآن |
اعجاز نبوت است قرآن
| قرآن که بود پیام ایزد |
نازل شده است بر محمد صلی الله علیه و آله |
| اعجاز نبوت است قرآن |
آیات هدایت است قرآن |
| قرآن که نشان دهد ره راست |
برنامه زندگانی ماست |
| این است کتاب دینی ما |
برنامه آسمانی ما |
| باید که هماره باز خوانیم |
تا حکم خدای خود بدانیم |
| در حافظه بسپریم آن را |
هم یاد دهیم دیگران را |
| فرمود پیمبر: ای مسلمان |
هر کس که کند عمل به قرآن |
| قرآن همه عمر، با دل اوست |
گلزار بهشت منزل اوست |
| اما جهنم است جایش |
آن کس که نکرد اعتنایش |
منبع : مرکز اطلاع سانی حوزه
